به گزارش نگاه جنوب ایران نیوز، رخدادهای محرم 61 هجری و صحنه رویایی حق و باطل همواره در کالبد زمان جریان دارد. روزی سید و سالار شهیدان حسین بن علی (ع) و یاران با وفا و با بصیرت او قربانی جهل و کینه زمانه خویش شدند و حالا در تقابل بزرگ‌تری، مستکبران و مفسدان عالم در تلاش برای فراموشی خون سرخ حسین (ع) از تاریخ هستند.
خون حسین با گذشت ۱۳۸۳ سال از شهادت او هنوز می‌جوشد. مکتب او هر ساله و هر روزه سربازان و سرداران غیوری به خویش می‌بیند که آن را بالنده‌تر و با شکوه‌تر به پیش می‌برند. از شیره‌خوارگان حسینی تا مکتب سلیمانی محصول جوشش خون حسین در طول تاریخ است. او چنان محشری در عالم به پا کرده که تا ابد، دودمان ظلم و ستم باید از نام حسین و تبار او بر خود بلرزد و چه زیبا گفت بانو زینب (س) که «همانا حقیقت و واقعیّت تمام سعادت ها و رستگاری ها در دوستی علیّ (علیه السلام) در زمان حیات و پس از رحلتش خواهدبود.»
عزاداری جنوبی، صحنه تلفیق عشق و شرجی
هرمزگانی‌ها در اثبات ارادت خود به اهل بیت (علیهاالسلام) و بخصوص در ایام حزن انگیز شهادت امام حسین (ع) و یارانش، جوششی سرشار از شور و شعور می‌آفرینند و هیچ کوی و برزنی از این دیار گرم و شرجی نیست که صحنه ابراز عشق به خاندان مکرم رسول خدا (ص) نباشد. بسیاری از خانواده‌های اهل سنت در هرمزگان نیز با حفظ حرمت این روزهای بزرگ و غمبار، خود را در این ماتم عالم شریک دانسته و در مناطق مختلفی از این استان، نذری ادا می‌کنند.
عزاداری جنوبی را باید صحنه تلفیق عشق و شرجی دانست. عشق برآمده از حسین (ع) و به حسین (ع) و شرجی برآمده از دیاری که همنشینی با دریا را هویت خویش می‌داند و برکت خویش را از دریا می‌جوید و خالق همه چیز خداست و خدا این مهر را در دل مردم نهاده و اوست که برکت‌رسان این مردم است.
با وجود گرمای شدید هوا در شهرهای مختلف هرمزگان اما هیچ از مهر حسین کاسته نشده و دسته‌جات عزاداری با شکوه‌تر از هر زمان دیگری به برپایی عزای حسینی می‌پردازند. بسیاری از مراسمات حسینی نیز در شب‌ها برپا می‌شود و نوای حزن انگیز سنج و دمام بخش جدایی ناپذیر عزاداری‌ها در بندرعباس و دیگر شهرها است.
برخی از آیین‌های سنتی که مردم هرمزگان در ایام محرم برگزار می‌کنند، به علت سبک خاص برگزاری و تاریخش در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
اکنون ۱۲ مراسم عزاداری سنتی در استان برگزار می‌شود که ۶ مراسم ثبت معنوی ملی شده است. سینه زنی نشسته، علم گردانی، علم شویی، پخت حلیم جُم، چکچکو (سنگ زنی) و تعزیه خوانی ثبت ملی شده اند. این آیین ها در نقاط جغیرافیایی مختلف هرمزگان و حتی در جزایر پراکنده اند.
میناب، شهرهای عَلم‌های افراشته حسینی
عزاداری پنجم محرم میناب از عزاداری‌های سنتی هرمزگان است که همه ساله با حضور پرشور عزاداران حسینی در عصر روز پنجم محرم برگزار می‌شود.
یکی از آیین‌های ویژه این عزاداری علم گردانی است که در آن بر اساس رسم و سنت کهن مینابی ها با قدمتی 400 ساله، علم‌های عزاداری از حسینیه‌ها و تکیه‌های مختلف، از شهر و روستا، در محلی به نام «ماتم قلعه»، در مرکز شهر، در کنار هم قرار می‌گیرند و هیأت‌های عزاداری دور هم جمع می‌شوند و تا غروب خورشید به عزاداری می‌پردازند. قربانی کردن گوسفند‌های نذری از دیگر برنامه‌های این مراسم است.
سنگ زنان در غم حسین به یاد شمشیرهای دشت کربلا
آیین سنگ‌زنی در گویش محلی به چک چکو معروف است و پیش از آغاز ماه محرم و پیش از مراسم عزاداری در دهه محرم در شهرها و روستاهای استان برگزار می شود و سنگ‌زنی یا چک چکو به شماره 1029 در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده است. شور محرم همه را به حسینیه‌ها می‌کشاند از هر قوم و روستایی که در استان هست برای خوشان هیئتی برپا کرده اند.
بیش از ۳۰ هیات قومی و غیر بومی از شهرستان‌های مختلف کشور و از قوم‌های کرد و لر و عرب و ترک در بندرعباس دایر است که هر کدام آیین و سنتی را با خوشان آورده اند.
آیین علم شمشیری قشم نماد عشق به حسین در آبهای خلیج فارس
علم شمشیری از سنت‌های ۹۰۰ ساله در حیدرآباد قشم است که در روز هفتم محرم مردم علم ها را از حسینیه بیرون آورده و به روستای‌های اطراف قشم برده می‌شود. این برنامه با مراسم خاص و با پای پیاده از راه بیابان به شهر برگردانده می‌شود.
عکس: اصغر بشارتی
محبان حضرت علی (ع) با پای پیاده علم شمشیری را از مسجد علی ابن ابیطالب (ع) شهر قشم به روستای حمیری قشم در فاصله ۱۱ کیلومتری می‌برند و بعد از ظهر در میان استقبال زنان و مردان بسیاری که برای نذر گوسفند به پیشواز می‌آیند، به مکان اصلی اش باز می‌گردانند.
عزاداری سنتی در منبرهای محله‌ای؛ کانونی برای عشق به اهل بیت
مراسم عزاداری‌های سنتی در هرمزگان با محوریت 500 پیرغلام حسینی و بیش از 1500 مداح جوان از پیش از محرم آغاز می‌شود و تا سیزدهم محرم ادامه دارد. مراسم عزاداری‌های سنتی اکنون در ۴۰ حسینه و هیات بندرعباس برگزار می‌شود که مهم‌ترین این هیات‌ها منبرگپ (بزرگ)، منبر پشت شهر و مغ ناخا (نخل ناخدا) است.
عزاداری در حسینیه سید الشهدای محله سر ریگ بندرعباس
عزاداری در منبر گپ در بندرعباس
علم پیغمبر در میناب
تعزیه؛ نمایشی از مظلومیت عاشورا در آیینی 700 ساله
هادی عرب رییس نائب رئیس شورای هیئات مذهبی شهرستان بندرعباس به خبرنگار فارس می‌گوید: تعزیه در هرمزگان قدمتی کهن دارد و بیش از 700 سال است که در این استان به اجرا در می‌آید. سابقه تعزیه در بندرعباس به بیش از 700 هم می‌رسد به طوری که برخی از بازرگانان هندی این سنت زیبا را از شیعیان هندوستان آموخته و در این استان برپا می‌کنند. تعزیه در حقیقت به تصویر کشاندن مظلومیت یاران اباعبدالله در دشت کربلا و توأم ساختن آن با برخی مفاهیم عاشورایی است که جلوه زیبایی می‌یابد و اثرگذاری خاص خود را دارد.
به گفته او، بیش از 190 هیأت مذهبی در این روزها در هرمزگان به اجرای تعذیه می‌پردازند. روستای نصیرایی و تیرور شهرستان میناب از جمله قدیمی‌ترین تعزیه‌خوانی را در کشور دارند. در بندرعباس نیز تعزیه جایگاه خاص خود را دارد. در منبرهای گپ، کرتی، برخورداری، پشت شهر، سه زیارتان، منبر مشهدی سکینه و مُغ ناخا نیز هر شب مراسم ویژه تعزیه برگزار می‌شود که هر کدام صدها عزادار حسینی را به گرد خویش می‌خواند.
تولیدات نو برای اثبات ارادت به حسین (ع)
مداحان جوان هرمزگانی نیز هم پای با عاشقان طریقت حسین (ع) دست به ساخت آثار جدیدی با موضوع حماسه حسینی می‌زنند که مجتبی عابدینی از جمله این مداحان هنرمند در این عرصه است. ویدیوی مداحی او در فضای مجازی، بازتاب فراوانی داشته است.
زیر پرچم علمدارت با صدای مجتبی عابدینی
تاسوعای حسینی جوشش جوانان در شهر محبین حضرت عباس
ساحل بندرعباس در صبح تاسوعای حسینی صحنه جوشش جوانان عاشقی است که شهر خویش را شهر حضرت عباس (ع) می‌دانند و به یاد لبان خشکیده عباس و کاروان کربلا، بر سر و سینه می‌زنند. تا هم شور حسین را بر کرانه خلیج فارس جریان دهند و هم شعور حسینی را در سینه‌های خویش صیقل سازند.
موکب‌ها و یاد اربعین از اول محرم
موکب‌ها در بندرعباس نیز عطر خاصی در دهه اول محرم دارند. موکب‌ها منزلگاهی بر پر دادن قلب‌های عزاداران حسینی به سوی کربلای حسین (ع) هستند. موکب امام موسی کاظم (ع)خوزستانیها و خرمشهری های مقیم بندرعباس همه ساله از اول محرم به مدت 13 شب در میدان 600 دستگاه به عزاداران حسینی، چای عراقی، قهوه عربی و آب خنک می‌دهد و با نواهای حسینی، دل عزاداران را اربعینی می‌کند.
شرق تا غرب هرمزگان توام با شور و شعور حسینی هستند
از جاسک تا پارسیان و از قشم و ابوموسی تا حاجی‌آباد درشمال هرمزگان، همه و همه تصویر عاشقی است. عشق به حسین (ع) و مکتب نورانی او که جان‌ها را بهشتی می‌سازد.
عزای حسینی در جاسک در سواحل مکران
عزاداری حسینی در بندرخمیر
و ما رایت الا جمیلا
بانو زینب در پایان عصر عاشورا می‌گوید: ما رایت الاجمیلا... به راستی چه سری در واقعه عاشورا نهفته است که بی بی زینب کبری (سلام علیها) که خود شاهد تمام دردها و خون‌ها عاشورا بوده، جز زیبایی نمی‌بیند؟
حجت الاسلام محمد جواد زارع در این زمینه به خبرنگار فارس می‌گوید: دانستن اسرار بلای کربلا رمز کلام حضرت زینب (س) است. ما در انتهای زیارت عاشورا سجده شکر به جای می‌آوریم. به راستی رمز سجده شکر در انتهای زیارت عاشورا چیست؟ این که ابی عبداله مرتب به رضای خدا راضی است چون به اسرار بلا آگاه است.
وی در این باره خاطرنشان کرد: حکمت ۱۴۵ نهج البلاغه را بخوانید که می‌گوید انسان اگر تشخیص حق و باطل را یافت، آنگاه دوستدار بلا می‌شود. امام صادق (ع) هم می‌گوید که بلا دوست ماست. بلا برای آنکه از بیرون می‌بیند بلاست ولی برای قاسم اهلی من العسل است. قاسم سلیمانی در وصیت نامه‌اش نوشته که ۴۰ سال بدنبال بلا دویدم چون او سر را می‌داند.
حجت الاسلام زارع همچنین گفت: خدا مومن را به بلا مبتلا می‌کند تا مومن بداند که چند مرده حلاج است. بلا انسان را به کانون توحید نزدیک می‌کند. یکی از اسرار بلا، تکلیف ساختن بر دیگر مومنان در مرتفع کردن بلای اوست و ما بلایی اعظم‌تر از مصیبت کربلا نداریم و این بلا، تکلیف ساز است و ما باید نسبت خودمان را با کربلا و عاشورا بدانیم. بواقع باید بدانیم که توصیف بلا کافی نیست که رصاشاه و ناصرالدین شاه هم توصیف‌گر عاشورا و کربلا بوده‌اند بلکه باید تکلیف خودمان را با فرهنگ عاشورا بدانیم و زیر بیرق حسین، عمل داشته باشیم و به آنچه حسین از ما خواسته، در طرفداری از حق، عمل کنیم. ما در زیارت حارث داریم که خدا لعنت کند هر آنکسی که به تنهایی امامش رضایت دهد. یعنی ما نباید نسبت به مسائل زمانه خودمان بی تفاوت باشیم بلکه باید نقشی فعال ایفا کنیم. اصلا جذابیت دین در این است که تکلیف آفرین باشد و ساحت زندگی و ساحت عبادت را در بگیرد.
منبع:خبرگزاری فارس/ فهیمه شمسی
نظرات